حلوا یکی از شیرینی های روزانه و آیینی در شرق و خاورمیانه است. بسیاری از مورخین هندوستان را زادگاه آن می دانند، درحالی که بسیاری دیگر معتقد هستند حلوا ریشه ی عربی دارد و از واژه ی عربی "حلوی" به معنای شیرین گرفته شده ست. در گذشته حلوا در مراسم شادی و عروسی ها هم برای پذیرایی از مردم توزیع می شده است ولی امروزه ما حلوا را به عنوان شیرینی یی که در مراسم ختم استفاده می شود می شناسیم.تا آنجا که اصطلاح "برخاستن بوی حلوای کسی" یا "خوردن حلوای کسی" کنایه از نزدیک شدن زمان مرگ او است.
پذیرایی با حلوا در مراسم مختلف
در گذشته،عرب ها سفره را بدون حلوا ناقص می دانستند. حلوا یکی از خوراکی هایی است که از آن در متون اسلامی بسیار یاد شده است و شیرینی مورد علاقه ی پیامبر و اهل بیت ایشان و امامان بوده است.
حلوا از مهم ترین خوراکی های جشنی جهان اسلام بوده و پذیرایی با آن در همه ی جشن ها و اعیاد دینی و غیر دینی در سرزمین های اسلامی رواج داشته است. حلوا همچنین غذای موردعلاقه ی خلفای اسلامی بوده است و عده ای در آشپزخانه ی آنها مدام درحال طبخ حلوا بوده اند.
صوفیان هم به حلوا علاقه داشته اند و در خانقاه ها و زاویه ها تهیه ی حلوا و اطعام صوفیان با آن متداول بوده است. ضيافت هاى حلواى صوفيان و اهل فتوت در قلمرو عثمانى به ويژه در قونيه، بسيار معروف بوده است.
حلوا همچنین به دلیل نیروزا بودن از خوراک های سفره ی افطار مسلمانان است. پذیرایی با حلوا و همچنین خیرات کردن آن در مراسم عزاداری مذهبی هم در ماه محرم و ماه رمضان هم متداول است.
خواص حلوا و دلیل استفاده از آن در مراسم عزاداری
در طب سنتی،حلوا به دلیل داشتن طبع گرم برای جبران کمبود دمای داخلی بدن و طبع سرد افراد توصیه می شود. نوعی از حلوا به نام کاچی معمولا برای جبران ضعف قوای بدنی برای مادرانی که تازه زایمان کرده اند توصیه شده است.
حلوا غذایی نرمی است و خوردن آن آسان است. معمولا بستگان و اطرافیان متوفی در مجلس ختم به دلیل شوک وارده اضطراب و ناراحتی زیادی دارند و تمایل زیادی به غذا خوردن ندارند و سطح قندخون آنها در نوسان است. برای همین خوردن غذایی نرم و شیرین مثل حلوا برای آنها مناسب است که باعث افزایش سطح سروتونین در مغز می شود و ایجاد آرامش می کند. در مقاله ی قبلی همچنین اشاره شد حلوا از آرد گندم درست می شود و گندم گیاهی مقدس و نیرو بخش است و وجود روغن در حلوا هم دو جهان گیاه و حیوان را به هم پیوند داده و نشان دهنده ی وحدت و اتحاد کیهانی است.
این مطلب می تواند برای شما مفید باشد: خدمات برگزاری مراسم ترحیم بهشت زهرا
حلوا از چه موادی درست می شود؟
حلوا معمولا از ترکیب سه دسته ماده ی غذایی-ماده ی نشاسته ای،قند و چربی-در پخت آن استفاده می شود. ماده ی نشاسته ای حلواها شامل انواع آرد است:آرد گندم یا جوانه ی آن،برنج،نخود و باقلا.قند شامل:خاکه قند،شکر،نبات،صمغ های شیرین،شیره انگور،خرما و عسل است.چربی هم شامل انواع روغن های گیاهی و حیوانی و یا شیر می تواند باشد.استفاده ازطعم دهنده و رنگ دهنده های طبیعی مثل:زعفران،گلاب،هل،دارچین،زنجبیل،رازیانه،گل بابونه و تخم گشنیز هم در پخت آن ضروری است.پخت حلوا با تف دادن آرد با حرارت ملایم با چربی موردنظر و تهیه ی شیره و یا شربت حلوا با استفاده از ترکیبی از آب و ماده ی قندی و سپس مخلوط کردن این دو با یکدیگر و به دست آوردن خمیری یک دست انجام می شود.
نکاتی در مورد درست کردن حلوا و تزیین آن
- بهترین آرد مورد استفاده در تهیه ی حلوا آرد گندم،آرد سنگک،آرد سبوس دار و آردهای غنی شده است و با استفاده از این آردها حلوای مغذی تری به دست خواهد آمد. و البته این آردها نسبت به آردهای سفید زمان بیشتری برای تفت دادن احتیاج دارند. آرد سبوس دار یکی از انواع مطلوب آرد برای پختن حلوا است چرا که گلوتن کم تری دارد و به همین دلیل حلوا را لطیف تر می کند. حلوایی که با آرد گندم یا آرد سنگک درست می شود رنگ تیره تری نسبت به حلوایی که با آرد برنج درست می شود دارد. همچنین برای حلوای با رنگ روشن تر باید آرد آن را کم تر تفت بدهید یا زعفران بیشتری به ان اضافه کنید. برای جلوگیری از گلوله شدن حلوا،آرد را یک بار قبل از تفت دادن و یک بار بعد از آن زمانی که تغییر رنگ داد، الک کنید.
- بهترین راه برای افزودن شیرینی به حلوا درست کردن شهد و بعد اضافه کردن آن به حلوا است.برای تهیه ی شهد آب وشکر را باهم می جوشانیم. زعفرانی که در شهد ریخته می شود باید به خوبی ساییده شود و درشت نباشد چون در حلوا دیده می شود. گلاب را در مرحله ی آخر به شهد اضافه کنید تا عطر و بوی آن حفظ شود. شربت حلوا مثل شربت مربا نیازی به قوام آمدن ندارد و حل شدن شکر در آب کفایت می کند. اگر حلوای شما در اثر استفاده از شهد زیاد شل شد، مجددا حلوا را روی شعله قرار بدهید تا آب اضافی آن تبخیر شود. سعی کنید شربت حلوا قل نزند چون ممکن است حلوای شما خشک شده یا شکرک بزند. اجازه بدهید شربت کمی خنک بشود و سپس آرد را اضافه کنید.
- استفاده از روغن به مقدار زیاد باعث می شود که روغن ببندد و روغن کم باعث ترک خوردن حلوا می شود. روغن جامد به خوب سرخ شدن و پوک شدن حلوا کمک می کند. کره طعم مطلوبی به آن می دهد و روغن مایع باعث براق شدن آن می شود. اگر حلوا در اثر استفاده ی زیاد از روغن شل شد کمی دیگر آرد به آن اضافه کنید و تفت بدهید.
- بهتر است از قاشق چوبی برای هم زدن شربت و تفت دادن آرد استفاده کنید.
- برای تزئین حلوا اجازه دهید حلوا کمی خنک بشود،چرا که حلوای گرم به خوبی فرم نمی گیرد.
- در تزیین حلوا می توانید از خلال بادام و پسته و پودر نارگیل،مرواریدهای خوراکی و دارچین و گل محمدی و گلبرگ های آن استفاده کنید.
- اگر می خواهید برای تزیین حلوا از ماسوره و قیف استفاده کنید حلوا را کمی شل تر از حد معمول بردارید تا کار با آن راحت تر باشد.
- سرو کردن حلوا در کاغذ مافین، ریختن آن در قیف های مخروطی بستنی و لیوان های کوچک یا رول کردن آن برای پذیرایی در مراسم بزرگ و با جمعیت زیاد باعث زیبایی و سهولت پذیرایی می شود.